Mówiąc o opiece nad dzieckiem, wykonywanej czy to przez jednego czy drugiego z rodziców, należy przez to rozumieć bezpośrednie sprawowanie władzy rodzicielskiej nad dzieckiem, które z nami zamieszkuje. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, niezależnie od tego czy pozostają w związku małżeńskim czy też nie. Kwestia władzy rodzicielskiej może być przedmiotem postępowania toczącego się w sprawie o rozwód, jak również postępowania zainicjowanego przez jednego z rodziców dotyczącego samej władzy rodzicielskiej i jej atrybutów.
Dobro dziecka
Jedną z fundamentalnych zasad prawa rodzinnego i opiekuńczego jest zasada kierowania się dobrem małoletniego dziecka przy wydawaniu orzeczeń jego dotyczących. Definicja dobra dziecka nie została uregulowana ustawowo, ale co do zasady należy w szczególności uwzględnić w niej uprawnienie do ochrony życia i zdrowia, prawidłowego i niezakłóconego rozwoju zarówno fizycznego, jak i duchowego, obejmującego kształcenie, wychowanie oraz przygotowanie do dorosłego życia oraz poszanowania godności i udziału w procesie decydowania o swojej sytuacji. Sąd podejmując więc decyzję komu powierzyć opiekę nad dzieckiem, a więc tak naprawdę decydując z kim dziecko powinno zamieszkać analizuje sytuację osobistą, majątkową, mieszkaniową oraz rodzinną każdego z rodziców by ustalić gdzie dziecku zostaną zapewnione optymalne warunki rozwoju, a więc które z rodziców będzie lepszym gwarantem dobra dziecka.
Opieka nad dzieckiem przyznawana matce czy też ojcu?
W społecznej świadomości istnieje przekonanie, iż co do zasady miejsce zamieszkania dziecka jest ustalane przez Sąd przy matce, i jakkolwiek przez długi czas była to rzeczywistość to od wielu lat orzeczenia sądów przestały być w tym aspekcie tak jednolite i na chwilę obecną nie jest niebywałe by w decyzji kończącej postępowanie w sprawie wprowadzano opiekę naprzemienną czy też ustalano miejsce zamieszkania dziecka przy ojcu. Należy jednak zaznaczyć, iż dotyczą one głównie dzieci starszych, które są w stanie samodzielnie wyrazić swoje zadanie w tym zakresie, w przypadku dzieci młodszych częściej Sąd orzeka, że powinny one pozostać przy matce, a to dlatego że na takim etapie życia, w większości przypadków, nawiązują one silniejszą więź emocjonalną z matką, która jest osobą sprawującą nad nim stałą opiekę i zaspokajającą ich potrzeby życiowe. Oczywiście jako, że sądy podchodzą do każdej sprawy indywidualnie, to gdyby zachodziły okoliczności wskazujące na to, iż pozostawienie dziecka przy matce będzie zagrażało jego dobru Sąd podejmie decyzję odmienną.
Sąd rozważa okoliczności
Zarówno matka, jak i ojciec, starając się o opiekę nad dzieckiem, muszą wykazać przed sądem, że posiadają stabilną sytuację życiową jak i majątkową, a także że są w stanie zagwarantować dziecku optymalne warunki rozwoju i zabezpieczyć jego potrzeby życiowe, jednakże nie są to aspekty ważniejsze od woli dziecka i więzi emocjonalnych jakie nawiązało z każdym z rodziców. W tym aspekcie Sąd posiłkuje się opinią Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów, który na podstawie badań przeprowadzonych z całą rodziną jak i z każdym z jej członków oddzielnie ocenia relacje istniejące między nimi, a także kompetencje rodzicielskie.
Szanse ojca na przejęcie opieki nad dzieckiem.
Podsumowując należy stwierdzić, iż jeśli ojciec daje rękojmię należytego wykonywania władzy rodzicielskiej to co do zasady nie ma przeszkód do przyznania mu opieki nad dzieckiem, jeśli udowodni on przed Sądem, że posiada lepsze kompetencje rodzicielskie od drugiego z rodziców, a także silniejsze więzi emocjonalne z dzieckiem. Co do zasady ojcowie decydują się na podjęcie kroków prawnych w aspekcie ustalenia, bądź zmiany miejsca pobytu dziecka gdy zauważają nieprawidłowości w sposobie sprawowania opieki przez matkę co należy ocenić oczywiście pozytywnie. Każdorazowo okolicznością uzasadniającą ingerencję Sądu we władzę rodzicielską i miejsce pobytu dziecka i jednocześnie zwiększającą szansę ojca na uzyskanie opieki nad dzieckiem, jest zagrożenie jego dobra wynikające z tego, iż matka jest osobą uzależnioną od alkoholu, leków psychotropowych lub substancji psychoaktywnych, zdiagnozowano u niej choroby bądź zaburzenia o podłożu psychicznym, które uniemożliwiają jej sprawowanie bezpośredniej opieki, bądź negatywnie oddziałują na dziecko, albo po prostu gdy wywiązuje się ona ze swoich obowiązków rodzicielskich nienależycie zaniedbując dziecko i jego potrzeby. Warto również pamiętać o tym, iż raz wydana decyzja nie jest niezmienna, ponieważ w każdym przypadku, gdy zaistnieją okoliczności uzasadniające interwencję Sądu można zwrócić się do niego o zmianę postanowienia w zakresie władzy rodzicielskiej, miejsca pobytu dziecka czy kontaktów z nim.
Niezależnie od decyzji Sądu w przedmiocie miejsca pobytu dziecka, czy władzy rodzicielskiej każdy ojciec powinien pamiętać o tym, że jeśli go tego prawa nie pozbawiono powinien on czynić wszelkie starania o to by angażować się w życie małoletniego syna czy też córki dbając o częste kontakty z nimi, zarówno osobiste jak i za pośrednictwem środków komunikowania się na odległość. Często zdarzają się sytuację, gdy kontakt ten jest utrudniany, jednakże istnieją narzędzia pozwalające na wyegzekwowanie prawa dziecka jak i rodzica do osobistego kontaktu. W takiej sytuacji nie należy się poddawać, warto zwrócić się do profesjonalisty, który zaproponuje rozwiązania możliwe do zastosowania w danej sytuacji.
