Przeżywanie zdarzenia jakim jest śmierć członka rodziny, pomimo jego dużego ładunku emocjonalnego nie może spowodować, iż całkowicie zapomnimy o konsekwencjach jakie się z nim wiążą i ciążących na nas z tego tytułu obowiązkach.
Z chwilą śmierci spadkodawcy otwiera się spadek, który może być dziedziczony na podstawie testamentu, bądź ustawy. W skład spadku wchodzą prawa oraz obowiązki majątkowe zmarłego, za wyjątkiem tych których charakter powoduje ich wygaśnięcie z chwilą śmierci. Przez prawa i obowiązki należy rozumieć zarówno majątek zmarłego jak i jego długi.
Od momentu dowiedzenia się o powołaniu nas do spadku, rozpoczyna się bieg 6 miesięcznego terminu do złożenia przez nas oświadczeń, które będą definiowały odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe. Złożenie oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku jest bardzo istotne w szczególności gdy spadek obciążony jest długami spadkowymi, które przewyższają jego wartość dodatnią lub gdy spadkobierca nie ma dostatecznej wiedzy o stanie majątkowym spadkodawcy i nie może stwierdzić, czy takie długi istnieją. To czy i jakie oświadczenie zostało przez spadkobiercę złożone podlega badaniu w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Oświadczenia, o których mowa powyżej mogą zostać złożone przed notariuszem, bądź przed Sądem.
Po uzyskaniu informacji o śmierci spadkodawcy, spadkobierca ma 4 możliwości działania:
- złożenie oświadczenia o prostym przyjęciu spadku;
- złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza;
- złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku;
- nieskładania żadnego oświadczenia;
Każde z powyższych działań/zaniechań ma określone konsekwencje prawne, które zostaną opisane poniżej.
Proste przyjęcie spadku:
Złożenie takiego oświadczenia powoduje, że spadkobierca odpowiada za długi spadkowe bez żadnych ograniczeń czyli zarówno z majątku, który odziedziczył po spadkodawcy jak również z własnego majątku. Kancelaria Adwokacka Lublin wskazuję, że możliwa jest sytuacja, w której wartość długów pochodzących ze spadku, które spadkobierca musi spłacać, będzie wielokrotnie wyższa niż wartość korzyści, jakie ze spadku otrzymał, w związku z tym składanie tego rodzaju oświadczenia jest niewskazane.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza:
W tym przypadku odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe podlega ograniczeniu do wysokości stanu czynnego spadku, który został określony w spisie inwentarza. Jeśli przed złożeniem oświadczenia nie został sporządzony i złożony wykaz inwentarza wtedy sąd na wniosek osoby uprawnionej, którą jest także spadkobierca wyda postanowienie o jego sporządzeniu i w rezultacie zleci dokonanie tej czynności komornikowi. Nie oznacza to jednak, że możliwość dochodzenia długu od spadkobiercy ograniczona jest jedynie do przedmiotów pochodzących ze spadku, możliwe jest dochodzenie jego zapłaty z całego majątku spadkobiercy, ale jedynie do wartości określonej w spisie inwentarza.
Odrzucenie spadku:
W tym przypadku spadkobierca odrzucający spadek jest traktowany, jakby nie dożył dnia jego otwarcia. Ma to istotne znaczenie dla dalszego postępowania, gdyż implikuje konieczność złożenia stosownych oświadczeń przez osoby będące w kręgu jego spadkobierców ustawowych. Warto zwrócić uwagę, iż w polskim prawie spadkowym nie ma możliwości zrzeczenia się spadku na rzecz określonej przez zrzekającego się osoby. Odrębną kwestią jest odrzucenie spadku mające na celu pokrzywdzenie wierzycieli spadkobiercy.
Niezłożenie żadnego oświadczenia:
Na skutek zmian wprowadzonych w przepisach Kodeksu cywilnego w 2015 r. w tym miejscu należy dokonać rozdziału na zasady obowiązujące spadkobierców osób zmarłych do dnia 17 października 2015 r. i od dnia 18 października 2015 r. do chwili obecnej.
Gdy spadkobierca zmarł w dniu 18 października 2015 r. lub później sytuacja jest o wiele prostsza, ponieważ niezłożenie przez spadkobiercę oświadczenia w terminie jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, o czym była mowa wyżej.
W pierwszym przypadku zaś brak złożenia oświadczenia przez spadkobiercę w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku. Jednakże gdy spadkobiercą jest osoba niemająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Jak już wyżej wskazywano proste przyjęcie spadku, w szczególności gdy pasywa przekraczają wartość aktywów nie jest dla spadkobiercy bezpiecznym rozwiązaniem, ponieważ w rezultacie odpowiada on wówczas za spłatę zobowiązań całym swoim majątkiem. Adwokat Lublin radzi aby w sytuacji, gdy mamy wiedzę o tym, że spadkodawca był zadłużony i nie posiadał majątku, albo w ogóle nie mamy żadnej wiedzy o składzie masy spadkowej, podjąć kroki prawne zmierzające do zabezpieczenia się przed koniecznością spłaty jego zobowiązań.
Termin sześciomiesięczny, o którym mówi przepis art. 1015 k.c., jest terminem zawitym i jako taki nie podlega przywróceniu. Jedyną możliwością ewentualnego uchylenia się od skutków złożenia ww. oświadczeń woli bądź ich niezłożenia, jest przepis art. 1019 k.c. – tj. działanie pod wpływem błędu lub groźby. Jednocześnie spadkobierca powinien złożyć oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku.
Jeśli borykasz się ze sporządzeniem wniosku o stwierdzenie nabycia spadku lub chciałbyś uzyskać kompleksową pomoc w dokonaniu działu spadku to skontaktuj się z nami za pośrednictwem działu Kontakt, albo zadzwoń na numer telefonu 513 016 867 lub napisz
e-mail na biuro@adwokat-skalska.pl
Powyższy tekst nie ma charakteru porady prawnej i nie wyczerpuje w całości poruszanej tematyki. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnej analizy.
