Rodzice zobowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, które pozostaje pod ich władzą rodzicielską oraz przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień. Władza rodzicielska to prawo, ale i obowiązek – w określonych w ustawie sytuacjach sąd może ją zawiesić, ograniczyć lub pozbawić jej rodziców.
Czym jest władza rodzicielska?
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską. Wbrew swej nazwie obejmuje ona w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw. Dziecko ma prawo do bycia wychowanym przez oboje rodziców, więc ograniczenie władzy rodzicielskiej nie jest karą dla rodziców, ale „mniejszym złem” w sytuacjach patologicznych.
Kiedy ogranicza się władzę rodzicielską?
Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obu rodzicom, ale zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców. Kiedy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej, przysługuje ona drugiemu z rodziców, a kiedy oboje – nad dzieckiem ustala się opiekę.
Ograniczenie od pozbawienia różni się zakresem; zawieszenie wykonywania władzy rodzicielskiej zawsze jest tymczasowe. Ograniczenie lub pozbawienie jednego z rodziców władzy rodzicielskiej występuje najczęściej w sytuacji, w której sąd orzeka rozwód. Nie zawsze ma to miejsce, ponieważ w niektórych przypadkach sąd zadecyduje tylko o sposobie jej wykonywania. Zasadą jednak jest dobro dziecka – jeżeli jest naruszane przez rodziców, sąd ograniczy lub pozbawi ich władzy rodzicielskiej.
